81 lat temu, 17 września 1939 Armia Czerwona przekroczyła, na całej długości, wschodnią granicę Polski łamiąc postanowienia paktu o nieagresji z 1932 roku. Atak dwu sowieckich frontów został poprzedzony czterodniowymi działaniami grup sabotażowo-dywersyjnych, które były organizowane na polskich Kresach Wschodnich przez wywiad radziecki, komunistów i miejscowych nacjonalistów.
Sowiecka napaść na Polskę była realizacją układu podpisanego w Moskwie 23 sierpnia 1939 r. przez ministra spraw zagranicznych III Rzeszy Joachima von Ribbentropa oraz ludowego komisarza spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesława Mołotowa (pełniącego funkcję premiera). Integralną częścią zawartego wówczas sowiecko-niemieckiego paktu o nieagresji, był tajny protokół dodatkowy. Jego drugi punkt, brzmiał: "W wypadku terytorialnych i politycznych przekształceń na terenach należących do Państwa Polskiego granica stref interesów Niemiec i ZSRS przebiegać będzie w przybliżeniu po linii rzek Narwi, Wisły i Sanu. Kwestia, czy w obopólnym interesie będzie pożądane utrzymanie niezależnego Państwa Polskiego i jakie będą granice tego państwa, będzie mogła być ostatecznie wyjaśniona tylko w toku dalszych wydarzeń politycznych. W każdym razie oba rządy rozstrzygną tę kwestię na drodze przyjaznego porozumienia".
Agresja Związku Radzieckiego na Polskę nastąpiła w chwili, gdy toczyła się bitwa nad Bzurą, broniły się Warszawa, Lwów, Modlin oraz Hel, a dowództwo wojsk polskich podejmowało próby organizacji obrony na tzw. przedmościu rumuńskim. Oddziały polskie otrzymały rozkaz przekraczania granicy rumuńskiej i węgierskiej w celu uniknięcia niewoli. Oddziały generała Władysława Andersa zakończyły swój marsz w kierunku granicy węgierskiej bitwą Nowogrodzkiej Brygady Kawalerii z wojskami radzieckimi pod wsią Władypol (27 września). Zgrupowanie wojsk Korpusu Ochrony Pogranicza Polesie generała W. Orlik-Rückemana stoczyło ok. 40 potyczek i dwie większe bitwy (pod Szackiem i Wytycznym) i ostatecznie 1 października w okolicach Włodawy zostało rozwiązane.
Od 17 września 1939 roku rozpoczęła się okupacja sowiecka znaczona ludobójstwem i deportacjami Polaków na Wschód, zbrodniami na ludności cywilnej, falą gwałtów, przemocy i grabieży. W starciach z Armią Czerwoną, według historyków, zginęło ok. 2,5 tys. polskich żołnierzy, a ok. 20 tys. było rannych i zaginionych. Do niewoli dostało się ok. 250 tys. żołnierzy, w tym ponad 10 tys. oficerów, którzy na mocy decyzji podjętej 5 marca 1940 r. (tzw. „decyzja katyńska”).przez Biuro Polityczne WKP(b) zostali rozstrzelani.
W wyniku dokonanego rozbioru Polski Związek Sowiecki zagarnął obszar II Rzeczpospolitej o powierzchni ponad 190 tys. km kw. z ludnością liczącą ok. 13 mln (zajmując w tym m.in. miasta Wilno. Grodno, Brześć, Lwów, Łuck, Równe, Tarnopol).
